De leeftijd waarop we in Nederland kinderen selecteren voor het vervolgonderwijs – rond het elfde jaar – is in vergelijking met andere landen opvallend laag. “Ik ben blij dat wij kinderen een andere mogelijkheid bieden”, vertelt Coen de Hoop, schoolleider van het Aurelius College in Vleuten (Utrecht).
Nieuwe 10-14 school
Na de zomervakantie opent het nieuwe Aurelius College voor het eerst haar deuren. De 10-14 school is een samenwerking tussen het Amadeus Lyceum en jenaplanschool Zonnewereld. Samen zorgen zij voor een zachte landing in het voortgezet onderwijs, door de keuze voor het schoolniveau uit te stellen en kinderen de ruimte te bieden om te ontdekken wat écht bij ze past.
Terug in de tijd
Vanuit de gedachte dat het onderwijs kindvolgend moet zijn, ontstond bij PCOU Willibrord in 2018 het idee voor een 10-14 concept. Onder begeleiding van Sardes werd dit idee en de visie op 10-14 onderwijs vormgegeven. Coen: “Doe je het bij het po-gebouw in of niet? Beginnen we met 12-14 of gaan we meteen 10-14 onderwijs doen? Doen we alle vmbo-stromingen of alleen de theoretische leerweg? Over dat soort keuzes heeft de adviseur van Sardes met ons meegedacht.”
Doe je het bij het po-gebouw in of niet? Beginnen we met 12-14 of meteen met 10-14 onderwijs? Over dat soort keuzes heeft de adviseur van Sardes met ons meegedacht.
Verlengde brugklas
Ook liet Sardes zien hoe andere scholen het concept toepassen en bracht de adviseur de voor- en nadelen in kaart. Zo viel de huisvestingskeuze op jenaplanschool Zonnewereld. “We hebben hier bewust voor gekozen”, legt Coen uit. “In andere 10-14 concepten verlaten kinderen na groep zes de basisschool al. Dat zijn kinderen die al eerder aan iets anders toe zijn. Wij zien dat er ook veel kinderen zijn waarvoor de keuze in groep 8 te vroeg komt. Kinderen die meer kunnen dan ze tot dan toe hebben laten zien.”
Ruimte om te kiezen
“Als je 14 bent maak je misschien een hele andere keuze voor een middelbare school dan op je elfde”, legt stamgroepleider en coördinator Kiki Verheyen van het Aurelius College uit. “Er verandert nog zoveel in die leeftijdsgroep. Daarom bieden wij kinderen de tijd en ruimte om door te groeien naar het niveau dat bij ze past. Door onderwijs te bieden dat aansluit op hun ontwikkeling, talenten en leerbehoefte.”
Als je 14 bent maak je misschien een hele andere keuze voor een middelbare school dan op je elfde.
Heterogene klas
In september start de eerste heterogene brugklas. Met leerlingen van twaalf tot en met veertien jaar, van vmbo-tl tot vwo-niveau. Coen: “In het voortgezet onderwijs worden verschillende leeftijden en niveaus in één klas soms als een probleem gezien. Terwijl kinderen in het Jenaplanonderwijs of Montessori juist al helemaal gewend zijn om in een heterogene groep te zitten.”
Goed differentiëren
Kiki: “Voor ons is het de uitdaging om goed te differentiëren en kinderen de ruimte te geven om te groeien. Het begin en het einde zijn niet statisch. Voor het ene vak draait een leerling goed mee op vwo-niveau en voor een ander vak draait hij of zij op havo-niveau.”
Balans
Het is voor de nieuwe school af en toe nog even zoeken hoe zij hun onderwijsconcept en -visie aan laten sluiten bij het bestaande onderwijssysteem. “Sardes helpt ons om een balans te vinden tussen onze ambities, wat het beste is voor het kind en de kwaliteitseisen waarop wij als school beoordeeld worden. Zodat ons systeem ook blijft staan op het moment dat de onderwijsinspectie langskomt”, aldus Kiki.
Sardes helpt ons om een balans te vinden tussen onze ambities, wat het beste is voor het kind en de kwaliteitseisen waarop wij als school beoordeeld worden. Zodat ons systeem ook blijft staan op het moment dat de onderwijsinspectie langskomt.
Continue ondersteuning
Ook in de continuïteit en de praktische invulling van het onderwijsconcept speelde Sardes een belangrijke rol. “Met Sardes zijn we nu druk bezig met de randvoorwaarden van het onderwijs”, legt Kiki uit. “Vanuit expertise en onderzoek ondersteunt de adviseur ons bij het maken van keuzes over onderwerpen als vakoverstijgend werken, kwaliteitseisen van de SLO, monitoring en het aanbieden van taallessen.” Coen vult aan: “Er komt veel kijken bij zo’n ontwikkeling. Dan is het fijn dat je het managen van het proces bij Sardes kunt beleggen en kunt leunen op hun expertise, kennis en kunde.”
Klaar voor de start
Nu het programma bedacht is én de eerste klas is gevuld, is het Aurelius College helemaal klaar voor de opening. “Ik ben heel trots op het team”, vertelt Coen. “Ik zie een school geboren worden, dat vind ik heel gaaf!” Ook collega Kiki is enthousiast. “Ik ben heel trots op de kinderen die zich hebben ingeschreven voor onze school. Dat is de kroon op ons werk.”
Vier tips voor het starten met 10-14 onderwijs
Voor andere scholen die willen starten met 10-14 onderwijs hebben Coen en Kiki vier tips.
1. Neem de tijd voor de samenwerking
“Wij hadden echt de luxe dat we met zowel de basisschool als de middelbare school onder één bestuur vallen”, legt Kiki uit. “Daardoor kan je sneller richting de fase van het maken van je onderwijs. Wie die luxe niet heeft adviseer ik om echt de tijd te nemen om de samenwerking goed tot stand te laten komen.”
2. Laat het concept aansluiten bij de visie
“De personen die het project dragen kunnen wisselen”, zegt Coen lachend. Hij spreekt uit ervaring. Zelf startte hij ook pas later in het project. “Daarom is het belangrijk dat het gedachtegoed in de visie gedragen wordt. In sommige gevallen zelfs in de visie van beide stichtingen, als dit er twee zijn.”
3. Leer van anderen
“Er zijn zeker dingen die we van andere 10-14 concepten overgenomen hebben”, legt Kiki uit. “Daarnaast was onze jenaplanvisie leidend in wat wij belangrijk vinden aan het onderwijs en de waarden die daarin naar voren komen”, vult Coen aan.
4. Houd een open vizier
“Daar heeft Sardes ons bij geholpen”, vertelt Kiki. “Er is niet een blauwdruk van wat een 10-14 concept is. Dat maakt dat er flexibiliteit in zit.”
