Door intensief samen te werken zorgen het onderwijs, de kinderopvang, de welzijnsorganisatie en de bibliotheek in Hoorn ervoor dat kinderen met een (risico op) onderwijsachterstand een zo goed mogelijke start op de basisschool krijgen. Vanaf 2020 evalueert Sardes structureel de effecten van deze unieke werkwijze: ‘Samen van Start’.
Doorgaande ontwikkellijn
Samen van Start is een integrale aanpak voor peuters en kleuters binnen scholen. Het peuter- en kleuterdomein wordt sterker aan elkaar verbonden, waardoor een doorgaande ontwikkellijn van voor- naar vroegschool ontstaat (van 2 tot 6 jaar). “Voorheen waren de kinderopvang en het onderwijs twee verschillende werelden”, legt onderwijsadviseur Marja van Schagen van SCIO Groep uit. “We kenden de kinderen en de ouders, elk op onze eigen manier, maar leerden niet van elkaar. Dat zorgde voor een drempel tussen de peutergroep en de kleuterklas. Met Samen van Start is die drempel verdwenen.”
Pilot
In augustus 2020 ging Samen van Start officieel van start, met twee pilotlocaties: Het Fluitschip en De Ceder. Vanaf dat moment ontwikkelen kinderen vanaf 2 jaar zich op het kindcentrum, in één doorgaande lijn, met hetzelfde pedagogisch klimaat en curriculum. De leerontwikkeling van de kinderen wordt niet alleen via de leerkracht en pedagogisch medewerker versterkt, maar ook via ouderbegeleiders. Zij hebben direct en intensief contact met de ouders. “We kennen de ouderbegeleider wel vanuit de jeugdzorg, maar niet in het onderwijs. Dat de ouderbegeleider niet vanuit de gemeente komt, maar écht onderdeel is van het kindcentrum, dat is uniek”, vertelt projectleider Rubya Trouerbach van SCIO Groep enthousiast.
Monitor
Om grip te houden op de uitvoering en de resultaten werd Sardes in 2020 gevraagd om de werkwijze voor het eerst te monitoren. “Het is belangrijk om te kijken of kinderen in groep drie anders toegerust zijn en met minder achterstand binnenkomen”, legt Marja uit. “Daarnaast kijkt Sardes naar het effect van het partnerschap met de ouders, de leesconsultent van de bibliotheek en de buurtmoeders van stichting Netwerk en brengt zij de verschillen tussen de kindcentra in kaart. Zo raakt het van elkaar leren in een stroomversnelling.”
Natuurlijke overgang
De werkwijze werpt haar vruchten af. Dat ziet ook Ramona Witkamp, projectleider en kwaliteitscoördinator van Kindcentrum Het Fluitschip: “Wat je op het kindcentrum merkt is dat je geen drempel meer hebt tussen de peuters en kleuters. Het gaat allemaal zo natuurlijk. De kinderen zijn al helemaal gewend om te spelen bij de kleuters. Ze zeggen: ‘Morgen kom ik bij jou door de deur hoor juf!’”
Kruisbestuiving
Doordat de voor- en vroegschool nu één zijn in het kindcentrum, komen pedagogisch medewerkers en leerkrachten elkaar dagelijks tegen. Ook kijken ze veel met elkaar mee. “Pm’ers hebben in de ochtend een peutergroep en draaien in de middag een uur mee op de kleutergroepen. En andersom kijken de kleuterleerkrachten ook mee bij de pm’ers. Daarnaast hebben ze een wekelijks overleg, samen met de ouderbegeleider. Zo krijg je onderling veel kruisbestuiving”, aldus Ramona.
Uitbreiding
Aangemoedigd door het succes van de pilot, sloten nog zeven Hoornse basisscholen zich aan. Een goede reden om Sardes te vragen om de monitor in 2022 én in 2023 voort te zetten. “Nu we enkele jaren bezig zijn, kunnen we onderzoeken welke ontwikkeling de peuters en kleuters doormaken. Werkt onze aanpak? Wat betekent Samen van Start voor ze? Hoe zie je dat terug in de ontwikkeling? Hierbij let Sardes op ontwikkelingsdomeinen zoals taal, sociaal-emotionele vaardigheden en zelfregulatie”, legt Gabrie van den Hout, adviseur en voormalig directeur van Kindcentrum Het Fluitschip, uit. “Wat ik heel belangrijk vind, is dat Sardes het werkveld nauw betrekt bij het in kaart brengen van deze ontwikkeling van kinderen ”, vult Ramona aan.
Voor alle kinderen
Op dit moment is Samen van Start grotendeels gericht op VVE-kinderen. Rubya ziet mogelijkheden voor een bredere inzetbaarheid: “We zouden het mooi vinden als iedere tweejarige in de toekomst start bij de peutergroep op het kindcentrum. Deze doorgaande lijn komt de ontwikkeling van alle kinderen ten goede.” Marja, Gabrie en Ramona knikken hevig. Ook zij geloven stuk voor stuk in de kracht van deze werkwijze.
Over Samen van Start
Samen van Start is een initiatief van Stichting Kinderopvang Hoorn, Stichting Penta, Talent voor opvang en onderwijs, Stichting Netwerk, Bibliotheek Hoorn en de gemeente Hoorn.
Meer weten?
Neem contact op met onderzoekers Karin Vander Heyden of Marinka Willemsen.
