De eerste klap is een daalder waard. Hoe eerder we beginnen met het stimuleren van de taal- en denkontwikkeling, hoe meer kansen kinderen hebben om te profiteren van het onderwijs.
Taal en het jonge kind
Taalstimulering van baby tot peuter
Er is veel aandacht voor de taalontwikkeling van kinderen, echter meestal pas écht vanaf het moment dat kinderen de peuterleeftijd bereiken. Als kinderen te weinig met boeken en lezen in aanraking komen, beginnen zij vaak met een taalachterstand aan de basisschool. Het is lastig om deze achterstand daarna weer in te halen. Daarom is het van belang om ook vóór die tijd (in de leeftijd van 0-2 jaar) al veel doen om de taalontwikkeling te stimuleren. Een van de projecten die wij doen, is de evaluatie van het programma Lezen op Recept. Dit is een leesbevorderingsprogramma dat wordt uitgevoerd op het consultatiebureau. De artsen en verpleegkundigen zijn getraind om ouders het belang van (voor-)lezen bij te brengen en zij krijgen hier extra tijd voor tijdens het consult. Het programma is afkomstig uit Amerika en is vanwege het succes, met onze hulp, naar de Nederlandse situatie vertaald. Op een consultatiebureau in Bergen op Zoom van Thuiszorg West Brabant loopt op dit moment het eerste pilotproject. Sardes is gevraagd om de voortgang van het programma bij te houden en te evalueren en om een overdrachtsmodel te schrijven, voor andere gemeenten die met dit programma aan de slag willen.
Ons trainings- en cursusaanbod
1. Absolute beginners
Hoe ga je om met jonge kinderen die geen Nederlands spreken en verstaan? Dat vraagt om een specifieke aanpak, die vaak drastisch verschilt van de aanpak voor kinderen uit anderstalige gezinnen die al een beetje vaardig zijn in het Nederlands (de ‘gewone’ NT2-kinderen). In twee studiebijeenkomsten leren de deelnemers hoe zij de ‘absolute beginners’ pedagogisch en didactisch kunnen ondersteunen bij het functioneren op de groep en het leren van de Nederlandse taal.
2. Samen doordenken
Jonge kinderen meer kansen bieden betekent in de eerste plaats: de taal- en denkontwikkeling van kinderen stimuleren. Dit is de kern van de educatieve kwaliteit van de vve. Uit onderzoek blijkt dat de educatieve kwaliteit (in tegenstelling tot de pedagogische kwaliteit) in de kinderopvang en in het kleuteronderwijs vaak onder de maat is. In vijf studiebijeenkomsten, afgewisseld met coaching, leren de deelnemers om de theorie achter taal- en denkstimulering en leren zij om taal- en denkstimulerende gesprekken te voeren en feedback te geven bij ontdekactiviteiten, voorlezen en spelactiviteiten.
3. Interactief voorlezen voor gevorderden
Interactief voorlezen is de standaard bij het voorlezen aan jonge kinderen. Voor een optimale opbrengst worden de organisatie van het voorlezen en de aard van de interactie aangepast aan de behoeften van de kinderen. In de cursus ‘interactief voorlezen voor gevorderden’ leren deelnemers om rekening te houden met kinderen die het Nederlands helemaal niet beheersen (‘absolute beginners’), gedeeltelijk beheersen (zoals NT2-ers) en goed beheersen. Onderwerpen die aan bod komen zijn: pre-teaching, herhaald voorlezen, scaffolding, kennisopbouw, woordenschatdidactiek, integratie van digitale prentenboeken en ‘samen doordenken’ bij prentenboekverhalen. De cursus wordt op locatie gegeven en bestaat uit vijf scholingsbijeenkomsten, praktijkopdrachten en coaching on the job.
Meertalige digitale prentenboeken
Actief luisteren naar verhalen wordt ondersteund door bewegende beelden en een vertellende stem in de eigen taal van de kleuters. Sardes-onderzoek op twee Utrechtse basisscholen met kleuters en hun ouders laat zien dat deze hulpmiddelen de aantrekkelijkheid van prentenboeken voor meertalige gezinnen vergroten en een goede stimulans zijn voor de taalontwikkeling van de kleuters. We hebben de projectresultaten samengevat in een handige brochure voor scholen, bibliotheken en gemeenten. Hierin beschrijven we hoe digitale prentenboeken gebruikt kunnen worden om invulling te geven aan beleid rondom meertaligheid, ouderbetrokkenheid en onderwijskansen. Ook presenteren we een praktisch stappenplan voor het werken met digitale prentenboeken in de kleuterklas.
Uitgelichte publicaties
15 februari 2022
Meertalige digitale prentenboeken in het gezin – brochure
In deze brochure beschrijven we de opzet en de resultaten van het project en geven aan hoe de resultaten gebruikt kunnen worden in beleid gericht op gelijke kansen, ouderbetrokkenheid, meertaligheid en taalstimulering. Ook bieden we een praktisch stappenplan voor scholen die digitale prentenboeken willen opnemen in hun onderwijs.
16 februari 2021
Meer voorlezen, beter in taal (0-4 jaar)
Hoe kunnen ouders ervoor zorgen dat hun kind zich zo goed mogelijk kan ontwikkelen? Een van de meest effectieve manieren waarop ouders de taalontwikkeling van hun kind kunnen bevorderen is voorlezen.
