De Sardes-Leespluim is een bekroning van kwalitatief goede en veelzijdig bruikbare (prenten)boeken voor jonge kinderen (0-6 jaar). Dit zijn de winnaars van 2020.
Winnaars Leespluim 2020
December
De koffer
In heel weinig woorden en bijna kale beelden schetst de auteur/illustrator op een beklemmende manier hoe vluchtelingen bejegend worden. Met wantrouwen door Vos, met twijfel door Vogel en met respect door Konijn. De mimiek van de dieren spreekt boekdelen en is knap uitgewerkt. De spanning is bijna tastbaar in dit verhaal wanneer de vreemdeling ontdekt wat de dieren hebben gedaan en wij dat nog niet weten. De vreemdeling blijkt geaccepteerd, excuses worden gemaakt en er is veel moeite gedaan hem zich weer thuis te laten voelen. Een hoopgevend verhaal dat uitsluiting op basis van wantrouwen met jonge kinderen bespreekbaar maakt.
Het beperkte kleurenpalet in dit prentenboek is mooi en weloverwogen ingezet: elk dier heeft een kleur, die ook in de tekst terugkomt. In het schilderwerk van het huisje zie je de inbreng van alle dieren terug.
November
Maantje
De grappige en liefdevolle interactie tussen Maantje en haar vader en moeder, de beeldende woordkeus (haar hart verandert in een bloem, woede stijgt als een lift naar haar hoofd, vingers op toetsenbord die als pootjes van strandlopertjes over het toetsenbord rennen, knotwilgen ‘staan als kwaaie kerels in het land.
Hun kale takken prikken gaatjes in de wolken, waaruit het altijd regent’), de verwijzingen naar sprookjes maken van dit voorleesverhaal voor oudere kleuters en derdegroepers een sfeervolle belevenis. De illustraties van Alice Hoogstad dragen hier beslist aan bij, ze benadrukken de warmte en humor van dit gezin. Ook heel leuk hoe verschillende communicatievormen gehanteerd worden: er wordt gemaild,
getelefoneerd, geschreven met pen en papier, voorgelezen, fantasie gebruikt. Een rijk voorleesboek met veel aanknopingspunten om te praten
over diverse thema’s en eigen ervaringen van kinderen.
Oktober
Alfabet
In dit tekstloze prentenboek ontdek je keer op keer iets nieuws. Het is een mooie mix van woordsoorten en begrippen; leerzaam en informatief, op uiteenlopende manieren in te zetten. De gedetailleerde tekeningen laten een fantasiewereld zien vol verhaallijnen en verwijzingen naar kunst, cultuur en natuur. De letterdief heeft aan het eind van het alfabet zijn vermommingen aan een waslijn gehangen en de letters van het alfabet weer opgeprikt.
Wie is de snelle letterdief op het omslag van dit grote prentenboek? Op iedere bladzijde zoekt hij de letter van het alfabet en stopt die in zijn rugzak. Steeds in een andere vermomming. De speurtocht naar de dief en de letter is er nog maar een van de vele die je door dit grote, encyclopedische alfabetboek kunt ondernemen met kinderen en volwassenen van alle leeftijden.
September
Reis naar de maan
Dit originele prentenboek heeft geen tekst en toch een glasheldere verhaallijn. Het is knap hoe de emoties door de lichaamstaal tot uitdrukking komen in de tekeningen, ook al zijn vanwege de ruimtehelmen geen gezichtsuitdrukkingen te zien. De illustraties zijn groot en duidelijk, het boek is daardoor goed bruikbaar in een groep. Leuk om te praten over de ideeën die kinderen hebben over maanreizen, ruimtestations, maanmannetjes, bestaan die? Zouden ze zelf op zo’n schoolreisje willen? Waarom blijft een van de kinderen achter en wat wil het met de kleurtjes? Wat zullen de maanwezens met de kleurtjes gaan doen? Zou zo’n schoolreisje al snel mogelijk zijn of speelt het verhaal in de verre toekomst? Kortom, een verhaal met humor en spanning dat aanleiding geeft tot veel leuke discussies.
Augustus
Vogel Vliegop
Wat een emoties zijn er te zien op de vogelgezichten: knorrig, afwijzend, vriendelijk, zoekend, boos, woedend, verschrikt, verdrietig, neerbuigend, ontdaan, dreigend, angstig. Heel overtuigend, vol inlevingsvermogen geïllustreerd in prachtige kleuren, felle schetsen en ontroerende taferelen.
De vertaalde, prachtig rijmende tekst van Bette Westera laat zich goed voorlezen door de prettige klanken en alliteraties en mooie uitdrukkingen als: van de leg raken, cirkelen, zwaar op de maag liggen. Een boek waar je oudere peuters en kleuters beslist mee zal boeien. Ze zullen met veel plezier mee roepen: Hoepel op, scheer je weg! Nee, niet doen!, Ik pak je!, Kom terug!
Achterin het boek is informatie te vinden over de vogel Vliegop die echt bestaat, over de schrijfster en over de illustrator.
Juli
De fantastische vliegwedstrijd
Vogels van diverse pluimage in de meest uiteenlopende vliegende contrapties doen mee aan de vliegwedstrijd voor vogels. Daar gaan ze van start. Op iedere pagina houdt de verslaggever ons op de hoogte van de ontwikkelingen. Het team dat op kop ligt wordt keer op keer uitgeschakeld door pech. Team kip, met het meest geavanceerde vliegmachineontwerp, ligt uiteindelijk op kop en lijkt de wedstrijd te gaan winnen. Maar daar komen de boze, op verdachte wijze uitgeschakelde deelnemers een stokje voor steken.
Juni
Een vos
Het ‘telboek-thriller’ in de ondertitel lijkt een aanwijzing voor spannende ontwikkelingen. En dat klopt. Een ondeugend kijkende vos op het omslag is al een voorproefje. Met een sluwe glimlach sluipt hij vanaf de schutbladen het boek in.
De grote, kleurrijke illustraties voeren de spanning stukje bij beetje op. Het perspectief springt van dader naar ogenschijnlijke slachtoffers en zoemt in op details die uitvergroot lekker eng worden. Ze roepen de vraag op waar die honderd kippen opeens vandaan komen. Heeft de vos het terrein niet goed verkend? Is hem het grote hek niet opgevallen? Hebben de kippen een val gezet? Het online juryberaad leverde een diversiteit aan oplossingen en ongetwijfeld zullen jonge kinderen weer andere ideeën en opvattingen toevoegen. Praten over het boek is onvermijdelijk.
Mei
Eén voor jou, twee voor mij
De titel in combinatie met de afbeelding op het omslag roept direct een zekere spanning op. Beer en Wezel kijken elkaar vriendelijk aan rond een gedekte tafel in het bos, waarop drie paddenstoelen liggen. Die paddenstoelen heeft Beer onderweg naar huis gevonden. Vriend Wezel maakt er een lekker maaltje van. Een knus tafereel dat spoedig ontaardt in een ruzieachtige discussie over de verdeling van de derde paddenstoel. Beiden menen daar recht op te hebben. Het loopt volkomen uit de hand, zelfs de vriendschap staat op het spel. Totdat een derde partij die toevallig langsloopt de derde paddenstoel smakelijk oppeuzelt. De actie van de brutale vos brengt Beer en Wezel weer bij elkaar. In een harmonieuze sfeer, wensen ze elkaar smakelijk eten en smullen van de paddenstoelen. Een knus decor laat zien dat er ook nog een toetje klaarstaat: drie aardbeien. Hoe gaan ze die verdelen…?
April
Er zit een gat in de weg
Dit grappige verhaal moet het niet hebben van verfijnde illustraties. De tekeningen zijn in een eenvoudige, wat naïeve stijl uitgewerkt. De schutbladen voorin laten huizen boven de grond zien, achter in het boek zien we allerlei dieren in hun hol onder de grond. Een leuke vondst. En zo zijn in het boek meer grapjes uitgewerkt. Allereerst het gegeven dat je een gat zou kunnen oprapen en meenemen. Alle personen in het boek gaan erin mee: de eigenaar van de dierenwinkel meent het, wanneer hij zegt dat een gat in zijn winkel vol enge spinnen en slangen heel gevaarlijk zou zijn. De botenbouwer is bloedserieus als hij het gat afwijst omdat zijn boten dan zouden zinken. Het verhaal blijft grappig omdat het idee tot het eind serieus volgehouden wordt, zelfs door het konijn. Het ziet zijn kans schoon, duikt het gat in en valt in slaap. Hilarisch.
Maart
Overdag is hij een krokodil
Het verrassende verhaal ontvouwt zich in prachtige grotere en kleinere illustraties met veel grootsteedse details. Het sfeervolle appartementsgebouw, de ontbijtdetails, de aantrekkelijke winkeletalages, de auto die door een plas rijdend mijnheer Krokodil onder spettert, de gestreste of relaxt een boek of krant lezende mensen op straat en in de metro. Bij elk van die mensen is weer een verhaal te verzinnen. Waar zou de mevrouw met de teddybeer in haar tas en dromerige uitstraling naar op weg zijn? En er is nog veel meer te zien, mijnheer Krokodil heeft collega’s. Twee giraffen, een nijlpaard en een aap zijn duidelijk ook op weg naar hun werk; wat zou dat werk inhouden? In de apenkooi leest de ene aap een boek de ander een krant. Bij het krokodillenbad kijken de oma en haar kleinkind angstig naar de krokodil. De illustraties en het verhaal blijven verrassen en verbazen. Oudere kleuters zullen er eindeloos in blijven ontdekken en fantaseren.
Februari
Julian is een zeemeermin
Werkelijkheid en fantasie lopen bij Julian nog heerlijk in elkaar over en zijn oma lijkt dat heel goed te begrijpen. Oma geeft hem de ruimte zichzelf te ontdekken en op te gaan in zijn eigen wereld. En om zijn dromen waar te maken. Dat gebeurt zonder woorden, maar spreekt duidelijk uit de goed getroffen lichaamstaal en mimiek.
In de tekeningen zijn ook bij herlezing allerlei ontdekkingen te doen en verbanden te zien tussen de verschillende momenten in het verhaal. Een mooi boek met respect voor eigenheid en waarin iedereen die dat wil, een zeemeermin kan zijn.
Januari
Naar de wolven
Deze sprookjesachtige vertelling laat als in een droom zien wat jaloezie teweeg kan brengen, Fabeltje is van zijn troon gestoten. Wanneer hij begrijpt dat Benjamin de puppy hulpeloos is en zorg en bescherming nodig heeft, kan hij hem accepteren en echt kennis met hem maken. Het sprookjesidee wordt nog versterkt door de verwijzingen naar Roodkapje in de tekeningen en het rode mutsje van Benjamin, de naam Fabeltje en de wolven die door hun witte omlijning wel doorzichtig lijken. Het is niet echt wat er gebeurt. En dit alles in prachtige kleuren en rijke taal: ze vlogen, galoppeerden en raceten; de wind suisde langs hun snuiten. Thema’s als jaloezie, veiligheid, bescherming en elkaar leren kennen bieden mooie gespreksstof voor wat oudere kleuters.
